Asystent rodziny jest codziennym towarzyszem rodziny, która nie potrafi samodzielnie pokonać różnych trudności życiowych, głównie problemów opiekuńczo-wychowawczych. Asystent rodziny został powołany do pracy poprzez Ustawę o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Pracownik socjalny przeprowadzając rodzinny wywiad środowiskowy i stwierdzając, że w rodzinie występuje problem opiekuńczo-wychowawczy lub uzyskując informację, że w określonej rodzinie tenże problem występuje, wnioskuje do kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej o wsparcie rodziny poprzez przydzielenie asystenta rodziny. Rodzina musi wyrazić zgodę na wsparcie asystenta rodziny i współpracę z nim. Wsparcie to jest przyznawane bez względu na dochód rodziny, nie trzeba spełniać żadnych kryteriów dochodowych. Asystenta rodziny może mieć także przyznana rodzina, z której odebrano dziecko. Jego praca skupia się wówczas na tym, by stworzyć w rodzinie warunki pozwalające na powrót do niej odebranego dziecka.

Głównym celem asystentury jest podniesienie umiejętności opiekuńczo – wychowawczych, prowadzenia gospodarstwa domowego, radzenia z sytuacjami dnia codziennego rodziców lub opiekunów dzieci. Efektem powinno być odzyskanie przez osoby przyjmujące pomoc kontroli nad własnym życiem, które pozwala im być samodzielnym oraz tak wypełniać role rodzica, aby środowisko rodzinne sprzyjało bezpieczeństwu i rozwojowi dzieci. Efekt ten jest możliwy do osiągnięcia, przy współudziale rodziny na każdym etapie metodycznego działania: od oceny wstępnej, przez układanie planu pracy i jego realizację po ocenę końcową, dostosowanie pracy do możliwości i kontekstu życia rodziny oraz poprzez małe kroki. Asystent rodziny przez pewien czas wspiera rodzinę, aby w przyszłości samodzielnie potrafiła pokonywać trudności życiowe, zwłaszcza dotyczące opieki i wychowania dzieci.

Zadania:

• opracowanie i realizacja planu pracy z rodziną we współpracy z członkami rodziny i w konsultacji z pracownikiem socjalnym;
• opracowanie, we współpracy z członkami rodziny i koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej, planu pracy z rodziną, który jest skoordynowany z planem pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej;
• udzielanie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w tym w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego;
• udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych;
• udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów psychologicznych;
• udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów wychowawczych z dziećmi;
• wspieranie aktywności społecznej rodzin;
• motywowanie członków rodzin do podnoszenia kwalifikacji zawodowych;
• udzielanie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy zarobkowej;
• motywowanie do udziału w zajęciach grupowych dla rodziców, mających na celu kształtowanie prawidłowych wzorców rodzicielskich i umiejętności psychospołecznych;
• udzielanie wsparcia dzieciom, w szczególności poprzez udział w zajęciach psychoedukacyjnych;
• podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin;
• prowadzenie indywidualnych konsultacji wychowawczych dla rodziców i dzieci;
• realizacja zadań określonych w ustawie z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”;
• prowadzenie dokumentacji dotyczącej pracy z rodziną;
• dokonywanie okresowej oceny sytuacji rodziny, nie rzadziej niż co pół roku;
• monitorowanie funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z rodziną;
• sporządzanie, na wniosek sądu, opinii o rodzinie i jej członkach;
• współpraca z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami i osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz dziecka i rodziny;

współpraca z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą roboczą.